အလင်းရောင် ဓမ္မ: ဗုဒ္ဓဘာသာ ကို လက်ပြသွားနေပြီ ✋✋✋✋✋✋✋✋✋ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံသည် အေဒီ ( ၃၇၂ ) ခုနှစ် တွင် ဗုဒ္ဓ ဘာသာကို စတင်ကိုးကွယ်ခ ဲ့ရာမှ ( ၁၉၅၈ ) ခုနှစ်တွင် တောင်မြောက် ကိုရီးယား စစ်ဖြစ်ပါသည်။ စစ်ပွ ဲတွင် ဗုဒ္ဓဘာသာ ဝင်များ ဆင်းရဲ ဒုက္ခ ရောက် ချိန် ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းတော်ကြီး များက ကူညီမှုနည်းပါး ပြီး ခရစ်ယာန် ဘုန်းတော်ကြီး များက အကူအညီများ စွာ ပေးခ ဲ့သည့်အတွက် သားစဉ်မြေးဆက် နှစ်ပေါင်း ထောင်ချီပြီး ဗုဒ္ဓဘာသာ ကို ကိုးကွယ်လာခ ဲ့သော တောင်ကိုရီးယားပြည်သူတို ့သည် ဗုဒ္ဓဘာသာ ကို ခြေစုန်ကန်လျက် ခရစ်ယာန်ဘာသာသို ့ကူးပြောင်း သွားခ ဲ့ပါသည်။ ယခုအခါ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ လူဦးရေ ( ၄၂ ) ရာခိုင်နှုန်း ခန့်မှာ ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်များဖြစ်ကြပြီး ( ၁၅ ) ရာခိုင်နှုန်း ခန့်သာ ဗုဒ္ဓဘာသာ ကို ကိုးကွယ်မှု ကျန်ရှိရာမှ နှစ်စဉ်ကိုးကွယ်မှုကျဆင်းလျက်ရှိကြောင်း လေ့လာတွေ့ရှိရပါသည်။ နှစ်ပေါင်းထောင်ချီ သားစဉ်မြေးဆက် ယုံကြည် လာသည် ့ကိုးကွယ်မှုသည် ဘာသာဝင်များကိုယ်တိုင် မယုံကြည်အားမကိုးတော့သည် ့အတွက် မည်သည် ့ ခြိမ်းခြောက်မှု သိမ်းပိုက်မှုမှမပါဘ ဲ ( ၁၀ ) စုနှစ် တစ်ခု အတွင်းမှာပင် လက်ရှိဘာသာဝင်များရှေ ့၌ ကျဆုံး သွားခ ဲ့ရပါသည်။ တစ်ချိန်က အရှေ ့တောင်အာရှတွင် ဗုဒ္ဓဘာသာ အင်အားအကြီးမားဆုံး အတောက်ပဆုံးနိုင်ငံဖြစ်ခ ဲ့ ပြီး ကျွန်တော်တို ့ဘိုးဘေးများနှင့်ဓမ္မမိတ်ဆွေ သာသနာ ့ ညီအစ်ကို အဖြစ် ဗုဒ္ဓ ၏ ထီးရိပ်အောက်တွင် အတူနေ ခ ဲ့သည် ့နိုင်ငံသားများမှာ ယနေ.့အခြားဘာသာ အများစုနေသော နိုင်ငံဖြစ်နေသည်မှာလည်း ကျွန်တော် တို ့အတွက်ကြေကွ ဲစရာ သတိ သံဝေဂ ရစရာ သတိ ထားစရာ အဖြစ် မီးမောင်းထိုးပြ နေပါသည်။ ထိုနိုင်ငံမှာ ယနေ.့ကျွန်းအများစုပိုင်ဆိုင်ပြီး ကမ ္ဘာ့ အကြီးဆုံး အနုပညာ လက်ရာအမြောက်ဆုံးစေတီ ဖြစ် သည် ့ဗောဓောဗုဒ္ဓေါ စေတီကြီးကို တည်ထားကိုးကွယ် ခ ဲ့သည့်အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံဖြစ်ပါသည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာ အင် ဒိုနီးရှား နိုင်ငံသို ့ အေဒီ ( ၂ ) ရာစုတွင် စတင်ရောက်ရှိ ခ ဲ့ပြီး အေဒီ ( ၇ ) ရာစု သီရိဝိဇယမင်းလက်ထက်မှ စ ပြီး ဗုဒ္ဓဘာသာသည် နေလို လလို ထွန်းတောက်ခ ဲ့ကာ သီရိဝိဇယတက္ကသိုလ်ကြီးသို့ အနယ်နယ်အရပ်ရပ်မှ စာသင်သား ရဟန်း တော် သိန်းချီပညာသင်ကြားလျက် ရှိခ ဲ့ပါသည်။ ထိုအထ ဲတွင် ကျွန်တော်တို့၏ဘိုးဘေး ရဟန်း တော်များပင် သွားရောက်ကောင်း သွားရောက် နေနိုင် ခ ဲ့မည်ထင်မိပါသည်။ထို သို့ ဗုဒ္ဓဘာသာ ထွန်းကား စည်ပင် အေးချမ်း သည် ့ဒေသလေးသည် သူတို့ စိတ် ကူး ထဲမှာ တစ်ခါမှ တွေးထင်မထားသည် ့ကြမ္မာဆိုး ကို ( ၁၃ ) ရာစုတွင် ရင်ဆိုင်ရမှန်း မသိ ရင်ဆိုင်လိုက် ရပါသည်။ ( ၁၃ ) ရာစုတွင် အာရပ်ကုန်သည် အစ္စလာမ် ဘာသာဝင် များသည် အင်ဒိုးနီးရှားနိုင်ငံတွင်းသို့ ကုန် ကူးသန်းရန် ရောက်ရှိလာပါသည်။ အာရပ်ကုန်သည် တို ့သည် ရိုးသားပြီး မေတ္တာ ကရုဏာ မုဒိတာ ဥပေက္ခာ တရားတို ့ကို ရှေးရှ ုသော ဗုဒ္ဓဘာသာ ဝင်များ ကို စည်းရုံး၍ သူတို ့ဘာသာကို ပြန် ့ပွားအောင် သေ ချာ မျှော်တွေး ဆောင်ရွက်လာရာ အေဒီ ( ၁၆ ) ရာစု နှစ်အားဖြင့်( ၂၀၀ - ၃၀၀ ) ခန့်အကြာတွင် သူတို့ မျှော်မှန်း ထားသည့်အတိုင်း အစ္စလာမ် ဘာသာဝင် အင်အားများလာပါသည်။ ထိုအခါ ဗုဒ္ဓဘာသာဘုရင်အားနန်းချပြီး အစ္စလာမ် ဘာသာကို ကိုးကွယ် ယုံကြည် သည် ့ဆူလတန် မွတ် ဆလင် ဘုရင်ကို တင်မြောက်လိုက်သောအခါ အင်ဒို နီးရှားရှိ ကျွန်တော်တို ့ဘိုးဘေးများ၏ ဓမ္မ မိတ်ဆွေ များသည် သူတို ့အိပ်မက် မမက်ဖူးသည် ့ကြမ္မာဆိုး ကို မိမိတို ့ဘာသာဝင်များကိုယ်တိုင် လိုလားစွာ ဖန်တီး မှုကြောင့် နဖူးတွေ့ ဒူးတွေ ့ စတင်ရင်ဆိုင်ရပါ တော့သည်။ မွတ်ဆလင်ဘုရင်တက်လာပြီးနောက်တွင် ကမ ္ဘာ့ အကြီးဆုံး ဖြစ်သည် ့ ဗောဓောဗုဒ္ဓေါ စေတီကို ဖျက်ဆီး ခြင်း ဗုဒ္ဓဘာသာ ကိုးကွယ် သူများကိုဖမ်းဆီးခြင်း အ ရေးယူ ထောင်ချခြင်းများဖြင့်ပြင်ထန်စွာ နှိပ်ကွပ် လာ ပါသည်။နှစ်ပေါင်း ( ၁၅၀၀ ) ကျော် အခြေချ ခိုင်မာအား ကောင်းသည်ဟု ထင်ရသော အရှေ ့တောင်အာရှတွင် ဗုဒ္ဓဘာသာ အထွန်းတောက်ဆုံးနိုင်ငံကြီးသည် မိမိ ဘာသာဝင်များ ပေါ့လျော့မှုကြောင့် ယနေ.့ ကမ ္ဘာ့ မြေပုံမှ ကွယ်ပျောက် ခ ဲ့ရာ ယနေ့ထိပြန်ပေါ်လာရန် အရိပ်အရောင် ပေါ်ထွန်းမလာတော့ပါ။ ( ၁၉၆၀ ) ခုနှစ် သမ္မတ. ဆူကာနို ( Sukano ) လက်ထက်တွင် အစ္စလာမ် ဘာသာအား နိုင်ငံတော် ဘာသာအဖြစ်ပြဋ္ဌာန်းလိုက်လေရာ ဗုဒ္ဓဘာသာ နှင့် ကျန် ဘာသာများ အင်ဒိုနီးရှားတွင် ပြန်လည်ပေါ်ထွန်း လာရန် လမ်းစများ လုံးဝပြ ိုလ ဲပျက်စီးသွားခ ဲ့ရသည် ့ အတွက် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံသားများသည် ကျွန်တော် တို ့နှင့် ဓမ္မ မိတ်ဆွေ ပြန်ဖြစ်လာရန် မျှော်လင့် ချက်ကို အပြီးတိုင် လက်လွှတ်ဆုံးရှ ုံးလိုက်ရပါတော့သည်။ လက်ရှိအင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံတွင် ဘာသာကိုးကွယ်မှု မှာ အစ္စလာမ် ဘာသာ ( ၈၇ ) ရာခိုင်နှုန်း ခရစ်ယာန် ( ၁၀ ) ရာခိုင်နှုန်း ဟိန္ဒူ ( ၂ ) ရာခိုင်နှုန်း ဗုဒ္ဓဘာသာ ( ၁ ) ရာခိုင်နှုန်း စသည်ဖြင့်ကိုးကွယ်လျက်ရှိသည် ့ အတွက် အစ္စလာမ် ဘာသာဝင်အများဆုံး နိုင်င ံအဖြစ် ရောက်ရှိသွားသည်အထိ ဗုဒ္ဓဘာသာ ကို အပြီးတိုင် လက်ပြနှုတ်ဆက်သွားပါပြီ။ ထိုင်းနိုင်ငံတွင်လည်း ( ၂၀၀၄ ) ခုနှစ် ဆူနာမီ နောက်ပိုင်း ခရစ်ယာန် ဘာသာမှ ထောက်ပ ံ့ကူညီ သည် ့အတွက် ဆူနာမီ ရေဘေးဒုက္ခသည် ဗုဒ္ဓဘာသာ ဝင် ဆင်းရ ဲသားများသည် အခြားဘာသာသို ့ပြ ု ံးရွှင် စွာ ဝင်သွားကြပါသည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာ ၏ နောက်ဆုံး ခံတပ်ဖြစ်သောမြန်မာ နိုင်ငံတွင်လည်း ( ၂၀၀၈ ) ခုနှစ် နာဂစ်မုန်တိုင်း တိုက်ခတ် ပြီး နောက်ပိုင်း ကာလ ရန်ကုန် တိုင်းဒေသကြီး နှင့် ဧရာဝတီ တိုင်းဒေသကြီး တို ့မှ ဗုဒ္ဓဘာသာ ဝင် စစ်စစ် လေဘေးဒုက္ခသည် ( ၁၀၀၀ ) ကျော်ခန့်သည် ပံ့ပိုး ကူညီ ပေးသည် ့ အခြားဘာသာသို ့ဝမ်းပန်းတသာ ဖြင် ့ ထပ်မ ံကူးပြောင်းသွားခ ဲ့ကြပြန်ပါသည်။ ( ၂၀၁၂ ) ခုနှစ် တွင် ရခိုင် ပြည်နယ်လူမျ ိုးရေး အဓိကရုဏ်း အရေးအခင်း ဖြစ်ချိန်၌ ချင်းလူမျ ိုး ဗုဒ္ဓ ဘာသာ ဝင် ( ၂၀ ) ဦးခန့်သည်လည်း မည်သူတစ်ဦး တစ်ယောက်၏ တိုက်တွန်းခြိမ်းခြောက်မှုမပါဘ ဲ ကြည် သာ ရွှင်မြူးစွာ အခြားဘာသာသို ံကူးပြောင်းသွားခ ဲ့ ကြသလို ဗုဒ္ဓဘာသာ ဝင် မရမာကြီးလူမျ ိုး အချ ို့သည် လည်း အစ္စလာမ် ဘာသာသို ံကူးပြောင်းသွားရန် အခြေအနေများ ဖန်တီး လျက်ရှိပါသည်။ သဘာဝ ဘေးဒဏ် စစ်ဘေးဒဏ်အခြေအနေများ သည် အခြားဘာသာများအတွက် မျက်ဖြူဆိုက်လေ ဆရာကြိုက်လေ အခြေအနေကို အလိုအလျောက် ရောက်ရှိသွားနေပါသည်။အခြားဘာသာများက ဘာသာတည်တ ံ့ တိုးပွားရေးအတွက် နှစ်ထောင်ပေါင်း များစွာ စီမ ံချက်ချပြီး ငွေအား လူအား စည်းရုံးရေးအား များဖြင့်စနစ်တကျ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသော်လည်း ဗုဒ္ဓဘာသာ တွေကတော့ ဝါးလုံးခေါင်းထ ဲမှာ အိပ်မော ကျ နေဆ ဲဖြစ်နေမှုကြောင့် ဗုဒ္ဓဘာသာ ဝင်အင်အား တဖြည်းဖြည်း လျော့နည်းလာမှုသည် စိတ်တုန်လှုပ် ခြောက်ခြားဖွယ်ရာ ဖြစ်လာနေပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ တွင် နှစ်စဉ် ဗုဒ္ဓဘာသာ ဝင် ( ၅၀ ) မှ ( ၁၀၀ )ကြားသည် အခြားဘာသာသို့ကူးပြောင်းလျက်ရှိမည်ထင်ပါသည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာ ဝင်များ အခြားဘာသာ များနှင့် လက်ထပ်လျှင် ဘယ်ဘာသာနောက်သို ့ ပါ သွား လဲ ဆိုတာ အခြေခ ံလေ့လာကြည် ့လျှင် တွေ ့ နိုင်ပါသည်။ ကမ ္ဘာနှင့်ယှဉ်၍ တွေးကြည် ့လျှင်မြန်မာနိုင်ငံ မှာ တောင် ဗုဒ္ဓ ဝါဒကို အလေးအနက် ယုံကြည် သော ဗုဒ္ဓဘာသာ ဝင်တွေ တောင့်မခ ံနိုင်တာ ကျန်နေရာများ တွင် ကူးပြောင်းသူ ထောင်ချီပြီး ရှိနိုင်ပါသည်။ အထွက် ရှိပြီး အဝင်ရှိပြီးလား။ ဆန်းစစ်ကြည် ့ကြပါ။ မရှိ လျှင် ဘာဖြစ်မလ ဲ။မိမိဘာသာဝင်၏အားနည်း ချက်ကို ရှာဖွေ ပြုပြင်မှုမရှိဘ ဲအခြားဘာသာ၏ သိမ်း သွင်းမှုအပေါ် အပြစ်တင်ဝေဖန်ခြင်း ရေးသားခြင်းများ ကိုတော့ ရှောင်ရှားသင့်ပါသည်။ ကြေကွ ဲစရာအကောင်းဆုံးမှာ အသောကမင်းကြီး ဖော်ဆောင်ခ ဲ့သည့်* ကိုးတိုင်းကိုးဋ္ဌာန * ဗုဒ္ဓ သာသနာ တော်ကြီးသည် ရာစုနှစ်အလိုက် အခြားဘာသာ များ၏ လွှမ်းမိုးမှုအောက် ကျရောက် ၍ ဗုဒ္ဓ တရားသံများ ဆိတ်သုဉ်းပျောက်ကွယ် ခ ဲ့ရပါသည်။ ယခင်ဗုဒ္ဓသာ သ နာတော် ရှိသည်ဟူသော နေရာများသည် ယခုအခါ * သြော် ဗုဒ္ဓ ဘာသာ အ ဲဒီနိုင်ငံတွေမှာ ပေါ်ထွန်း ခဲ့ တယ် ဆိုတာ ဘုရားစူး ကျိန်ပြောနေရပါသည် * ။ မျက်မှောက်ခေတ်တွင် ကိုးတိုင်းကိုးဋ္ဌာန ၏ အစိတ် အ ပိုင်း အဖြစ် လင်္ကာဒီပကျွန်း ဟိမဝန ္တာဒေသနှင့် သု ဝဏ္ဏဘုမ္မိ သာ ကျန်နေသည်ကို သိရှိ ပြီး အသက်သွေး ချွေး ဦးနှောက်များဖြင့် ကာကွယ် တတ်ရန်လို နေ ပါပြီ။ သူတို့ တစ်တွေ ဗုဒ္ဓဘာသာကိုလက်ြပသွားခ ဲ့သည် မှာ တစ်ကယ်တွေးကြည် ့လျှင် အလွန်ကြေကွ ဲစရာပါ။ သူတို့ လက်ပြသွားရခြင်းမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာ မှ လက်တွေ ့ ကူညီပေးမှုမရှိလို ့ လူတွေကို စည်းရုံးနိုင်စွမ်း စည်းရုံး လိုစိတ်မရှိလို့ ကိုယ်စီကာကွယ်လိုစိတ်မရှိလို ့ ပေါ့ ပျက်စွာ တွေးတတ်လို့ ညီညွတ် မှုမရှိလို ့ အခြား ဘာသာတွေ နှစ်ထောင်ချီတွေးသလို အရှည်မြော်မြင် နိုင်စွမ်းအားနည်းလို ့ဆိုတာ ထင်ရှား တွေ့ရပါသည်။ ထိုဖြစ်စဉ်ဖြစ်ရပ်များကို လက်တွေ ့လေ့လာပြီး ကာကွယ်သွားရန် အထူးလိုအပ်မည်ထင်ပါသည်။ ထို သို ့ လက်ပြသွာမှု ကွယ်ပျောက် သွားမှုတို ့ကို မ တွေ ့မြင် မကာကွယ်လျှင် ဗုဒ္ဓဘာသာ သည် ုမြန်မာ့ ကျွန်းသစ်လိုပ ဲ အရုပ်သာကျန်မည်ထင်ပါသည်။ ကျွန်းသစ်အရုပ်မဖြစ်ရေး လုပ်သင့်တာ စလုပ် နေပါပြီ။ ဘာသာမကွယ်ပျောက်အောင် ဘာသာက ဘယ်တော့ စမှာလ ဲ။ ( ဆရာ ခင်မောင်နှင်း - ကျောက်ပန်းတောင်း၏ ယနေ.့ ဗုဒ္ဓဘာသာ နှင့်ထွန်းတောက်ရေးအတွေး စာအုပ်မှ ထုတ်နှုတ်ဖော်ပြခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ) အရှင်ပညာသာမိ Cr#maharsanthu