အလင်းရောင် ဓမ္မ: သီလဆို သရဏဂုံပါမှ သီလဟုဆိုသော် တွဲဖက် သရဏဂုံလည်း ပါရမည်သာ သရဏဂုံသုံးပါး တစ်ပါးပါး ပွားထုံခြင်း မရှိဘဲနှင့် သီလ၌တည်ခြင်း သီလစင်ကြယ်ခြင်း အလျဉ်းမရှိချေ သရဏဂုံသုံးပါး တစ်ပါးပါး ပွားထုံခြင်းဖြင့် လေ့ကျင့်ပေးထားသော သီလမျိုးမဟုတ်သမျှ လောကဓံများနှင့် ပက်ပင်းတွေ့ တွေ့က စိတ်မချရသေးချေ ယင်း သရဏဂုံ၏ ပံ့ပိုးအားသည် သီလကို မြဲစေ စင်ကြယ်စေရာ၌ အဓိက အဆောက်အအုံကြီးတစ်ခုသာတည်း သရဏဂုံဟူသည် … သတ္တဝါတို့ကို ရန်ဘေးမှ ကင်းဝေးခြင်းအမှုကိုလည်း သူပြုပေး၏ သတ္တဝါတို့ကို ရန်မူနေသည့် ကိလေသာများကိုလည်း သတ်ဖြတ်ဖျက်ဆီးပေး၏ သို့ကြောင့် … သရဏဂုံစကား နားဆတ်ဆတ်ကြားရုံမျှဖြင့် မြွေနှင့်ဖား လုံးထွေးနေရာအကြား ရုတ်တရက် သိန်းစွန်ငှက်အနား မြွေရောဖားပါ ဒရောသောပါး ပြေးလွှားသည့်ပမာ ကိလေသာသည်၄င်း ကိလေသာအပူးသတ်ခံနေရသော စိတ်ရိုင်းသည်၄င်း လှိုင်းတမျှထလျက်က ဆွဆွခုန်ပြေးလွှားကြတော့သည်သာ ကမ္မဋ္ဌာန်းအလုပ် ကြိုးကုပ်ခြင်းသည် သရဏဂုံပွားထုံသည် မည်၏ သရဏဂုံပွားထုံခြင်းသည် ကမ္မဋ္ဌာန်းအလုပ် ကြိုးကုပ်သည် မည်၏ စင်စစ် ထိုစကားနှစ်မျိုးတို့သည် အမည်သာကွဲ ထမနဲနနှင့် ယာဂုပမာသာ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ စသည့် ပညတ်သရဏဂုံတင်ရာ၌ ယင်းသရဏဂုံသည် သရဏဂုံဟူသော အမည်ရင်းဖြင့်ဝင်ရောက်ပြီး ခန္ဓာဖြစ်ပျက် မိမိအမှု မိမိစစ်ရာ၌ကား ကမ္မဋ္ဌာန်းအမည်ဖြင့် အရာဝင်၏ သို့ကြောင့် မိမိနှစ်သက်ရာ ကမ္မဋ္ဌာန်းနည်း တစ်ခုခုဖြင့် ခန္ဓာပြစ်စု ဖြစ်ပျက်မှုကို ရှုကြည့်စစ်ဆေးနေခြင်းကို သရဏဂုံပွားထုံနေခြင်းဟု မှတ်အပ်၏ ၁ ။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိ ကမ္မဋ္ဌာန်းသည် ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိကို အကောင်အထည် ဖေါ်ပေးနေသော ဗုဒ္ဓါနုဿတိ ကမ္မဋ္ဌာန်းနည်းတည်း ၂ ။ သံဃာနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်းသည် သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိကို အကောင်အထည်ဖေါ်ပေးနေသော သံဃာနုဿတိ ကမ္မဋ္ဌာန်းနည်းတည်း ၃ ။ ကြွင်းကမ္မဋ္ဌာန်းနည်း အားလုံးသည် တိုက်ရိုက်အားဖြင့်လည်းကောင်း သွယ်ဝိုက်အားဖြင့်လည်းကောင်း ဓမ္မံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိကို သရုပ်ဖေါ်နေသည့် နည်းများချည်းတည်း ပရမန်အရာ၌ ဘုရားသည်လည်းကောင်း သံဃာသည်လည်းကောင်း သဘော၏သဘောမျှဟူသော ဓမ္မ၏ နယ်ပယ်အတွင်းသို့သာ ဥက္ခောင်းစင်းကြလေရာ ကြွင်းအားလုံးတို့လည်း အဘယ်မှာလျှင် ဓမ္မနှင့် လွတ်ပါအံ့နည်း ထိုသို့သရဏဂုံ ပွားထုံခြင်းဖြင့် … * တရားက မိမိစိတ်ကို လက်ရှိလောင်မြိုက်ခံနေရသည့် ကိလေသာမီးကြားမှ ဆီးတားထုတ်ဆောင်ပေးလျက်ကသာ ရှိ၏ တစ်ချက်မှတ် တစ်ချက်ပြတ်ဖြင့် တစ်ချက်ကယ် ကယ်တင်ပေးနေခြင်းတည်း * တရားက မိမိ၏ အရိုင်းစိတ်ကို အေးရိပ်ကြားထား၍ ယဉ်ပါးအောင် ဆုံးမပေးလျက်ကသာရှိ၏ တစ်ချက်မှတ် တစ်ချက်ကိန်း နှစ်ဘက်စလုံးကို ထိမ်းပေးထားခြင်းတည်း မိမိသရဏဂုံအရိပ် ငြိမ်ဆိတ်လျက်ရှိသော စိတ်ကလေးသို့ တစ်ပါးသူတို့ထံမှ အာရုံကအတိုက် ကိလေသာက သိမ်းပိုက်လာခြင်းကို … ရေနက်ပိုင်းသို့ ပစ်ပေါက်လိုက်သော မီးတုတ်မီးခဲ စဲသွားလေသည်ပမာ မိမိကိုယ်အထိ မကူးစက်မလောင်ကျွမ်းတော့ခြင်းသည် ဓမ္မသရဏဂုံ၏ အစွမ်းပင် တစ်ဖန် အာရုံဖြင့်တိုက် ကိလေသာဖြင့် သိမ်းပိုက်လာသူ၏ ကိုယ်သို့လည်း … မိုးဖွဲဖွဲကြား ကိုင်ထားသောမီးတုတ် စဲသွားလေသည်ပမာ အကာကွယ်ပေး ငြိမ်းအေးဆေး တိုက်ကျွေးပြီးစီးခြင်းသည်လည်း ဓမ္မသရဏဂုံ၏အစွမ်းပင် စင်စစ် သရဏဂုံသည် … မိမိကိုရော မိမိနှင့် ပတ်သက်နေသူကိုပါ အကာကွယ်ပေးနိုင်စွမ်းရှိသော လက်နက်ကောင်းတစ်ခုဖြစ်၏ တစ်ချက်ဖေါက် ရှိသမျှ စိတ်စွဲစုံ အကုန်ပျောက်စေသော လက်နက်ဆန်းကြီး တစ်ခုလည်းဖြစ်၏ ထိုအင်အားသတ္တိများသည် သရဏဂုံပွားထုံရာမှ ထုတ်ယူရရှိသော အရာများချည်းဖြစ်ရာ ယင်းသရဏဂုံသည် ကိုယ်ကျင့်သီလ ဖြူစင်တောက်ပခြင်း စိတ်တန်ခိုး စိတ်သတ္တိများ အင်အားကြီးထွားခြင်း၏ ပင်မကျောရိုးဟူ၍ တစ်ထစ်ချ မှတ်အပ်၏ * * * * * မဗောဓိမြိုင်ဆရာတော် သီလဆို သရဏဂုံပါမှ သီလဟုဆိုသောျ တှဲဖကျ သရဏဂုံလညျး ပါရမညျသာ သရဏဂုံသုံးပါး တဈပါးပါး ပှားထုံခွငျး မရှိဘဲနှငျ့ သီလ၌တညျခွငျး သီလစငျကွယျခွငျး အလဉြျးမရှိခြေ သရဏဂုံသုံးပါး တဈပါးပါး ပှားထုံခွငျးဖွငျ့ လေ့ကငြျ့ပေးထားသော သီလမြိုးမဟုတျသမြှ လောကဓံမြားနှငျ့ ပကျပငျးတှေ့ တှေ့က စိတျမခရြသေးခြေ ယငျး သရဏဂုံ၏ ပံ့ပိုးအားသညျ သီလကို မွဲစေ စငျကွယျစရော၌ အဓိက အဆောကျအအုံကွီးတဈခုသာတညျး သရဏဂုံဟူသညျ … သတ်တဝါတို့ကို ရနျဘေးမှ ကငျးဝေးခွငျးအမှုကိုလညျး သူပွုပေး၏ သတ်တဝါတို့ကို ရနျမူနသေညျ့ ကိလသောမြားကိုလညျး သတျဖွတျဖကြျဆီးပေး၏ သို့ကွောငျ့ … သရဏဂုံစကား နားဆတျဆတျကွားရုံမြှဖွငျ့ မွှနှေငျ့ဖား လုံးထှေးနရောအကွား ရုတျတရကျ သိနျးစှနျငှကျအနား မွှရေောဖားပါ ဒရောသောပါး ပွေးလှှားသညျ့ပမာ ကိလသောသညျ၄ငျး ကိလသောအပူးသတျခံနရေသော စိတျရိုငျးသညျ၄ငျး လှိုငျးတမြှထလကြျက ဆှဆှခုနျပွေးလှှားကွတော့သညျသာ ကမ်မဋ်ဌာနျးအလုပျ ကွိုးကုပျခွငျးသညျ သရဏဂုံပှားထုံသညျ မညျ၏ သရဏဂုံပှားထုံခွငျးသညျ ကမ်မဋ်ဌာနျးအလုပျ ကွိုးကုပျသညျ မညျ၏ စငျစဈ ထိုစကားနှဈမြိုးတို့သညျ အမညျသာကှဲ ထမနဲနနှငျ့ ယာဂုပမာသာ ဗုဒ်ဓံ သရဏံ ဂစ်ဆာမိ စသညျ့ ပညတျသရဏဂုံတငျရာ၌ ယငျးသရဏဂုံသညျ သရဏဂုံဟူသော အမညျရငျးဖွငျ့ဝငျရောကျပွီး ခန်ဓာဖွဈပကြျ မိမိအမှု မိမိစဈရာ၌ကား ကမ်မဋ်ဌာနျးအမညျဖွငျ့ အရာဝငျ၏ သို့ကွောငျ့ မိမိနှဈသကျရာ ကမ်မဋ်ဌာနျးနညျး တဈခုခုဖွငျ့ ခန်ဓာပွဈစု ဖွဈပကြျမှုကို ရှုကွညျ့စဈဆေးနခွေငျးကို သရဏဂုံပှားထုံနခွေငျးဟု မှတျအပျ၏ ၁ ။ ဗုဒ်ဓါနုူတိ ကမ်မဋ်ဌာနျးသညျ ဗုဒ်ဓံ သရဏံ ဂစ်ဆာမိကို အကောငျအထညျ ဖေါျပေးနသေော ဗုဒ်ဓါနုူတိ ကမ်မဋ်ဌာနျးနညျးတညျး ၂ ။ သံဃာနုူတိကမ်မဋ်ဌာနျးသညျ သံဃံ သရဏံ ဂစ်ဆာမိကို အကောငျအထညျဖေါျပေးနသေော သံဃာနုူတိ ကမ်မဋ်ဌာနျးနညျးတညျး ၃ ။ ကွှငျးကမ်မဋ်ဌာနျးနညျး အားလုံးသညျ တိုကျရိုကျအားဖွငျ့လညျးကောငျး သှယျဝိုကျအားဖွငျ့လညျးကောငျး ဓမ်မံ သရဏံ ဂစ်ဆာမိကို သရုပျဖေါျနသေညျ့ နညျးမြားခညြျးတညျး ပရမနျအရာ၌ ဘုရားသညျလညျးကောငျး သံဃာသညျလညျးကောငျး သဘော၏သဘောမြှဟူသော ဓမ်မ၏ နယျပယျအတှငျးသို့သာ ဥက်ခောငျးစငျးကွလရော ကွှငျးအားလုံးတို့လညျး အဘယျမှာလြှငျ ဓမ်မနှငျ့ လှတျပါအံ့နညျး ထိုသို့သရဏဂုံ ပှားထုံခွငျးဖွငျ့ … * တရားက မိမိစိတျကို လကျရှိလောငျမွိုကျခံနရေသညျ့ ကိလသောမီးကွားမှ ဆီးတားထုတျဆောငျပေးလကြျကသာ ရှိ၏ တဈခကြျမှတျ တဈခကြျပွတျဖွငျ့ တဈခကြျကယျ ကယျတငျပေးနခွေငျးတညျး * တရားက မိမိ၏ အရိုငျးစိတျကို အေးရိပျကွားထား၍ ယဉျပါးအောငျ ဆုံးမပေးလကြျကသာရှိ၏ တဈခကြျမှတျ တဈခကြျကိနျး နှဈဘကျစလုံးကို ထိမျးပေးထားခွငျးတညျး မိမိသရဏဂုံအရိပျ ငွိမျဆိတျလကြျရှိသော စိတျကလေးသို့ တဈပါးသူတို့ထံမှ အာရုံကအတိုကျ ကိလသောက သိမျးပိုကျလာခွငျးကို … ရနေကျပိုငျးသို့ ပဈပေါကျလိုကျသော မီးတုတျမီးခဲ စဲသှားလသေညျပမာ မိမိကိုယျအထိ မကူးစကျမလောငျကြှမျးတော့ခွငျးသညျ ဓမ်မသရဏဂုံ၏ အစှမျးပငျ တဈဖနျ အာရုံဖွငျ့တိုကျ ကိလသောဖွငျ့ သိမျးပိုကျလာသူ၏ ကိုယျသို့လညျး … မိုးဖှဲဖှဲကွား ကိုငျထားသောမီးတုတျ စဲသှားလသေညျပမာ အကာကှယျပေး ငွိမျးအေးဆေး တိုကျကြှေးပွီးစီးခွငျးသညျလညျး ဓမ်မသရဏဂုံ၏အစှမျးပငျ စငျစဈ သရဏဂုံသညျ … မိမိကိုရော မိမိနှငျ့ ပတျသကျနသေူကိုပါ အကာကှယျပေးနိုငျစှမျးရှိသော လကျနကျကောငျးတဈခုဖွဈ၏ တဈခကြျဖေါကျ ရှိသမြှ စိတျစှဲစုံ အကုနျပြောကျစသေော လကျနကျဆနျးကွီး တဈခုလညျးဖွဈ၏ ထိုအငျအားသတ်တိမြားသညျ သရဏဂုံပှားထုံရာမှ ထုတျယူရရှိသော အရာမြားခညြျးဖွဈရာ ယငျးသရဏဂုံသညျ ကိုယျကငြျ့သီလ ဖွူစငျတောကျပခွငျး စိတျတနျခိုး စိတျသတ်တိမြား အငျအားကွီးထှားခွငျး၏ ပငျမကြောရိုးဟူ၍ တဈထဈခြ မှတျအပျ၏ * * * * * မဗောဓိမွိုငျဆရာတောျ