အလင်းရောင် ဓမ္မ: "ရဟန္း သံဃာေတာ္ မ်ား ကို ဘယ္ေသာ အခါ မွ"ကတုံး - ကတုံုး"ဟု မေစာ္ကား မိပါေစ ႏွင့္" ______________________________ "မဟာဂႏၶာရုံေက်ာင္းတုိက္၊ ဆြမ္းကပ္ပြဲ"တစ္ခုမွ အျဖစ္ေလး တစ္ခုျဖင့္ စတင္ လိုက္ခ်င္ပါသည္။ "ဆြမ္းဒါယကာ"ႏွင့္ "မိတ္ေဆြမ်ား"သည္ "ေက်ာင္းတုိက္"ကုိလွည့္လည္ ၾကည့္ရွဳ ၾကည္ညဳိၾကေသာအခါ- ေက်ာင္းတုိက္"သံဃာေတာ္မ်ား" -"သြား,လာေနထုိင္ပုံ"၊ -"ဆြမ္းစားတဲ့အခါ ညီညာစြာ ဆြမ္းခံပုံ"၊ -"ဆြမ္းဘုဥ္းေပးေနပုံမ်ား"ကို "ဒါယကာ, ဒါယိကာမ"ေတြမွာ ၾကည္ညဳိလုိ႔မ၀၊ ဖူးေျမွာ္လုိ႔မ၀ ျဖစ္ၾကေနၾကပါသည္။ "မဟာဂႏၶာရုံဆရာေတာ္ႀကီး"ကုိ ဖူးေျမွာ္ေသာ အခါ "ဒါယကာတစ္ဦး" မွ ဤသို႔ အားရ၀မ္းသာျဖင့္- "သံဃာေတာ္ ေတြက သိပ္ၾကည္ညဳိဖြယ္ ေကာင္းပါတယ္ဘုရား၊ တပည့္ေတာ္ က ဒီလုိသံဃာေတြ၊ "ေရႊက်င္ သံဃာ"ေတြမွ ၾကည္ညဳိတာဘုရား"- ဟုေလ်ွာက္ပါ၏။ ထိုအခါ "ဆရာေတာ္ႀကီး"မွ- "ဒကာႀကီး က တိရိစၧာန္ ေလာက္မွ သံဃာ မၾကည္ညဳိတတ္ဘဲကုိး"-ဟု ျပန္မိန္႔ေတာ္မူပါသည္။ "ဒါယကာႀကီး"သည္ သူ "ေမွ်ာ္လင့္ထားေသာ စကား"မဟုတ္သျဖင့္ အံ့အားသင့္ျပီး စုိးရိမ္တႀကီး ျပန္ေလွ်ာက္သည္။ "ဘယ္လုိေၾကာင့္ပါလဲ ဘုရား" "ဆရာေတာ္ႀကီး" မွ "ဆဒၵန္ဆင္မင္းဇာတ္"ကုိ ပုံစံျပၿပီး ဤသိုိ႔ မိန္႔ေတာ္မူပါသည္။ "ဆဒၵန္ဆင္မင္း ဟာ ေရခ်ဳိးျပီး ေရစစ္ေနခ်ိန္မွာ "ျမွားတစ္စင္း" က "ခ်က္"မွ "ေက်ာျပင္"ကုိေဖါက္ထြက္ သြားပါတယ္။ "ဆင္မင္း"က "ျမွား" ဟာ ေျမေအာက္ ကလာတယ္ဆုိတာသိလုိ႔ ေဒါသေခ်ာင္းေခ်ာင္း ထြက္ၿပီး "ျမွားျပစ္သူ"ကုိ နင္းေျခသတ္ရန္ "ခြာ"နဲ႔ေျမကုိ ယက္လုိက္တယ္။ ေျမက်င္းထဲမွာရွိတဲ့ "မုဆုိး" ကုိ ႏွာေမာင္းနဲ႔ဆြဲထုတ္တယ္ေလ။ "မုဆုိး"က အသင့္ပါလာတဲ့ "သကၤန္းစ"ကုိ "ႏွာေမာင္း"မွာရစ္ပတ္ေပးလုိက္ပါတယ္။ "ဆင္မင္း" ဟာ "သကၤန္း"ျမင္လုိက္တာနဲ႔ "သူေတာ္ေကာင္း ေတြ၀တ္တဲ့ သကၤန္းပါလား"-လုိ႔ "ၾကည္ညဳိသဒၶါပြား"ၿပီး နင္းေခ်"သတ္လုိတဲ့စိတ္"ေတြ "ေခ်ာင္းေခ်ာင္းတြက္ေနတဲ့ ေဒါသ"ေတြ ေျပေပ်ာက္သြားတယ္။ "ဆင္မင္း"ဟာ -"ျမွားနဲ႔ပစ္သူ"မွန္းလဲသိတယ္။ -တကယ့္သူေတာ္ေကာင္းမဟုတ္မွန္းလဲ သိတယ္။ "သကၤန္းေဆာင္ထားသူရဲ႕ သကၤန္း"ကုိ ျမင္လုိက္တာနဲ႔ ဒီမွ်အထိၾကည္ညဳိသြားပါတယ္။ ဒါ "သူေတာ္ေကာင္း"ေတြမွာ ရွိတဲ့ "ဓါတ္ခံသတၱိ"တစ္မ်ဳိးပါ။ "ဆင္မင္း"က "ႏွာေမာင္း"နဲ႔ "မုဆုိး"ကုိဆြဲထုတ္ၿပီး အက်ဳိးအေၾကာင္း ေမးတဲ့အခါ "စူဠဘဒၵါ"ရဲ႕ေစခုိင္းခ်က္အရ "အစြယ္"လုိခ်င္လုိ႔ ခုလုိလုပ္ရတဲ့အေၾကာင္းေတြ ရွင္းျပပါတယ္။ "ဇာတ္ေတာ္"မွာလာတဲ့အတုိင္းေပါ႔။ "ႏွာေမာင္း"မွာ "မုဆုိး"ရဲ႕"လႊ"ကုိ အတပ္ခုိင္းၿပီး ကုိယ္တုိင္ျဖတ္ လွဴ ခဲ့ပါတယ္။ "ဆင္မင္း"ဟာ "တိရစၧာန္"ျဖစ္ေပမယ့္ "သကၤန္း"ကုိၾကည္ညဳိတတ္ၿပီး "အသိဉာဏ္ရွိတဲ့ လူသား"က "သကၤန္း"ကုိ "မၾကည္ညဳိတတ္္သူ"မျဖစ္ေစလုိလုိ၍ "ဒကာႀကီး က တိရိစၧာန္ေလာက္မွ သံဃာ မၾကည္ညဳိတတ္ဘဲကုိး" -ဟု "ဆရာေတာ္ႀကီး"က ဆုံးမေတာ္မူျခင္းျဖစ္ေလ၏။ ("သံဃာ"သည္ "သံဃာ"သာျဖစ္တယ္၊ ၾကည္ညိဳ ထိုက္တယ္"ဟု ဆုိလုိျခင္းျဖစ္ပါသည္။) မွန္လွေပ၏။ "သကၤန္း"သည္ "သူေတာ္ေကာင္း"မ်ား၀တ္ရံုသည့္ အ၀တ္ျဖစ္သျဖင့္ "သူေတာ္ေကာင္း"မ်ား အလြန္ၾကည္ညဳိၾကပါသည္။ "သကၤန္း"သည္ -"အရဟတၱဓဇ" -"အရဟတၱဖုိလ္ ေအာင္လံျဖစ္သည္"-ဟု "ဘုရားရွင္"ေဟာေတာ္မူထားပါ၏။ "လူ၀တ္ေၾကာင္"အျဖစ္ႏွင့္"အရဟတၱဖုိလ္"(ရဟႏ ၱာ)ျဖစ္လ်ွင္ ထို "လူပုဂၢဳိလ္"သည္ "သကၤန္း"မ၀တ္ဘဲ လူအျဖစ္နဲ႔ဆက္ေနပါက (၇)ရက္သာ အသက္ရွည္ႏုိင္မည္ျဖစ္ပါသည္။ "လူ႔အျဖစ္"ႏွင့္ "အရဟတၱဖုိလ္"-မထုိက္တန္၍ ျဖစ္ပါသည္။ "သကၤန္း"၀တ္ မွ သာလ်ွင္ "သက္တန္းျပည့္"အသက္ရွည္ႏုိင္ပါသည္။ အျမတ္ဆုံးစိတ္ျဖစ္ေသာ "အရဟတၱဖုိလ္"သည္ "သကၤန္း"ႏွင့္မွ "ထာ၀ရတည္ႏုိင္သည္"ဆုိသည္မွာ ထင္ရွားပါ၏။ ထို႔ ေၾကာင့္ "သကၤန္း"သည္ "အရဟတၱဖုိလ္" ၏ "ေအာင္လံျဖစ္သည္" ဟု မိန္႔ေတာ္မူျခင္းျဖစ္ေပသည္။ "သကၤန္း"၀တ္ရုံေတာ္မူတဲ့ "သံဃာေတာ္မ်ား"သည္ "အရဟတၱဓဇ"ကုိ ဆင္ျမန္းထားတဲ့အရွင္ျမတ္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ "ရဟႏ ၱာအရွင္ျမတ္"မ်ားသည္လည္း"(၂၂၇)သြယ္ သိကၡာပုဒ္"ကို ေစာင့္ထိန္းရပါသည္။ "သမၼဳတိသံဃာ ပုထုဇဥ္သံဃာေတာ္"မ်ားသည္ လည္း "(၂၂၇ )သြယ္ သိကၡာပုဒ္"ကိုေစာင့္ထိန္းရပါသည္။ "ရဟႏ ၱာ"ပင္ျဖစ္ေသာ္လည္း "သိကၡာ၀ါႀကီးတဲ့ ပုထုဇဥ္ရဟန္း"ကုိ ဦးခ်ကန္ေတာ့ အရုိအေသ ေပးရပ့၏။ "သိကၡာ၀ါႀကီးတယ္"ဆုိျခင္း မွာ- "(၂၂၇)သြယ္ သိကၡာပုဒ္"မ်ားကုိ "ေစာင့္ထိန္းခဲ့သည့္ ႏွစ္ပရိေစၦဒ ကာလ"ကုိေျပာျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ရဟန္းသံဃာေတာ္တုိ႔ရဲ႕"သီလ"သည္ ထိုမ်ွ မက ျမင့္ျမတ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကုိးကြယ္ထုိက္ေသာ "ဘုရား-တရား-သံဃာ" "သရဏဂုံသုံးပါး"မွာ ပါ၀င္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ "ရဟန္း"ျပဳရာတြင္- (၂)ပါး အတူတူ"ကမၼ၀ါ"ဖတ္ျပီး အတူတူရဟန္းျဖစ္ခဲ႔သည္ ဆို လ်ွင္"စကၠန္႔ပုိင္း"ေလးမွ်ေစာၿပီး "ကမၼ၀ါ"တြင္ အမည္ အဖတ္ခံရတဲ့ "ပထမ ရဟန္း"ကုိ "ဒုတိယ ရဟန္း"က အရုိအေသေပးရပါသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္- "(၂၂၇)သြယ္ေသာ သိကၡာပုဒ္"မ်ားအား "စကၠန္႔ပုိင္းေလးမွ် "အဦးဆံုး ေစာင့္ထိန္းၿပီးျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။ "ရဟန္းသီလ"သည္ ဤမ်ွေလာက္အထိျမင့္ျမတ္ပါသျဖင့္ "တန္ခုိးႀကီးမားေသာ နတ္, ျဗဟၼာ"မ်ားပင္ "ရဟန္း သံဃာ"ကုိ ရွစ္ခုိးဦးခ် ကန္ေတာ့ၾကပါသည္။ ဘ၀ သံသရာ တြင္ - "ရခဲေသာ ဒုလႅဘတရား (၅)မ်ဳိး"ရွိပါသည္။ (၁) ဘုရားသာသနာႏွင့္ ေတြ႔ႀကဳံရန္ အလြန္ခဲရင္းျခင္း။ (၂) လူ႔ဘ၀ ရဖုိ႔ရန္ အလြန္ခဲရင္းျခင္း။ (၃) ရဟန္းဘ၀ ရဖုိ႔ရန္ အလြန္ခဲရင္းျခင္း။ (၄) သဒၶါတရားနဲ႔ျပည့္စုံသူ ျဖစ္ဖုိ႔ရန္ အလြန္ခဲရင္းျခင္း။ (၅) ဘုရားတရားေတာ္ေတြ နာၾကားခြင့္ ရဖုိ႔ရန္အလြန္ခဲရင္းျခင္း-ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။ ထို "ဒုလႅဘတရား ၅-ပါး"စလုံး" ရဟန္းသံဃာေတာ္"မ်ား ထံတြင္ ျပည့္စုံေနၾကပါသည္။ -ဘုရား သာသနာ ႏွင့္လည္း ေတြ႔ႀကဳံ၊ -လူ႔ဘ၀ လည္း ျဖစ္ရ၊ -ရဟန္း ဘ၀လည္း ျဖစ္ရ၊ -သဒၶါတရား ႏွင့္ လည္း ျပည့္စုံ သျဖင့္ ရဟန္းျပဳၾကရ။ -တရားေတာ္ ေတြဆုိတာေတာ့ "နာၾကားယုံ"မက-ကုိယ္တုိင္သင္ယူ ပုိ႔ခ် ေဟာေျပာ က်က္မွတ္အာဂုံေဆာင္ေနၾကသူမ်ားျဖစ္ပါ၏။ ထို "ဒုလႅဘတရား ၅-ပါး"နဲ႔ျပည့္စုံေနသျဖင့္ အျမတ္ဆုံး ဘ၀ပုိင္ရွင္မ်ားလည္း ျဖစ္ပါသည္။ ထို ကဲ႔သို႔ ျမင့္ျမတ္ေသာ "ရဟန္းသံဃာေတာ္"မ်ား ကုိ မသိနားမလည္သည့္ သူ မ်ား က "ျပစ္မွားမိ"တတ္ၾကသည္။ "အျပစ္ေလး"မ်ား ၾကည့္၍ လည္း ေစာ္ကားမိတတ္ၾကသည္။ "ရဟန္း"ဆုိသည္မွာ- "ပါရာဇိကသိကၡာပုဒ္ (၄) ပါး"ကုိ မက်ဴးလြန္ေသးသမွ် "ရဟန္းသီလ သိကၡာမ်ား"တည္ေနပါသည္။ ရဟန္း အျဖစ္မွ ေရြ႕ေလွ်ာမက်ေသးပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ -"ခင္ပြန္းႀကီး (၁၀)ပါး" မျပစ္မွားမိေစရန္- -အျမတ္ဆုံးျဖစ္တဲ့ "ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ" တုိ႔ကုိလည္း မည္သည့္နည္းနဲ႔မွ် မျပစ္မွားမိေစရန္- စိတ္ေကာင္း ရွိသူ သူေတာ္ေကာင္း မ်ား သတိရွိေစလုိသျဖင့္ ေရးသား လုိက္လိုက္မိပါသည္။ "ရဟန္း သံဃာေတာ္ မ်ား ကို ဘယ္ေသာ အခါ မွ"ကတုံး - ကတုံုး"ဟု မေစာ္ကား မိပါေစ ႏွင့္" ခ်မ္းသာၾကပါေစ၊ေအးၿငိမ္းၾကပါေစ၊ Ven Dhammasãmi (Thazi) သံသရာ၀ဋ္ဆင္းရဲမွ..လြတ္ေျမာက္ႏိုင္ၾကပါေစ ___________________________________